Την καθοριστική 8ετία που έφερε την αποκαθήλωση της Τράπεζας Κύπρου, ενός χρηματοπιστωτικού ιδρύματος με ιστορία 114 ετών περιγράφει στη στήλη του InBusinessNews το Sigmalive.

Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, η Τράπεζα Κύπρου με ιστορία από το 1899 και αφού διαμορφώθηκε στο χωνευτήρι του χρόνου σε μεγάλο χρηματοπιστωτικό οργανισμό με διεθνή παρουσία, διέρχεται σήμερα την κρισιμότερη φάση της πορείας της.

Καθοριστικά στην 114 ετών ιστορία της, αποδείχθηκαν τα τελευταία οκτώ χρόνια, από την ανάληψη, δηλαδή, της διεύθυνσης το 2006 από τον Ανδρέα Ηλιάδη, μέχρι και την αποχώρησή του το ταραχώδες καλοκαίρι του 2012. Το δικό του ρόλο διαδραματίζει και το διάστημα από την αποχώρηση Ηλιάδη έως σήμερα.

Game of thrones

Όταν το 2006 η Τράπεζα Κύπρου άρχισε τις διαδικασίες για διορισμό νέου διευθύνοντος σύμβουλου, δύο στελέχη της τράπεζας διεκδίκησαν το… δακτυλίδι της ανώτατης διευθυντικής θέσης στον οργανισμό.

Ανδρέας Ηλιάδης και Χαρίλαος Σταυράκης έδωσαν τη δική τους μάχη για επικράτηση. Ο δεύτερος από γνωστή οικογένεια της Λευκωσίας, με σημαντικό μερίδιο μετοχών στην τράπεζα και ο πρώτος αυτοδημιούργητος με βασικό επίτευγμά του το κτίσιμο της Τράπεζας Κύπρου στην Ελλάδα. Διοικητικοί σύμβουλοι και μέτοχοι επέλεξαν τον Ανδρέα Ηλιάδη για τη θέση του CEO, ανοίγοντας παράλληλα το μεγάλο κεφάλαιο της επέκτασης της τράπεζας στο εξωτερικό.

Εποχή Ηλιάδη

Κατά τα χρόνια της θητείας του από τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου, ο Ανδρέας Ηλιάδης πιστώνεται με ορισμένες από τις πιο επιτυχημένες στιγμές της τράπεζας, αλλά και χρεώνεται από τους επικριτές του για κινήσεις που έφεραν τον οργανισμό στη σημερινή δυσμενή κατάσταση.

Η εξαγορά της ρωσικής Uniastrum το 2008, έναντι μισού δισεκατομμυρίου ευρώ, αποτελεί μία από τις αποτυχημένες κινήσεις του Ηλιάδη, κρίνοντάς την εκ του αποτελέσματος μετά από πέντε χρόνια. Είχε κάνει υπολογισμούς και χειρισμούς που αποδείχθηκαν λανθασμένοι. Η κριτική των κινήσεων Ηλιάδη εστιάζεται αφενός στο ότι όφειλε να είναι πιο συντηρητικός στις κινήσεις του και αφετέρου σε «σκοτεινές» διαδικασίες, που κάποιοι υποστηρίζουν ότι μπορεί να κρύβονται πίσω από το deal. Παράλληλα, η επέκταση σε Ρουμανία, Ουκρανία και άλλες αγορές, μέσω γραφείων αντιπροσωπείας, αποτελούν κινήσεις που αντιμετωπίζονται, πλέον, αρνητικά από τους επικριτές του. Οι επικρίσεις, όμως, αγγίζουν και το θέμα εξασφάλισης ελληνικών ομολόγων. Τόσο για το ποσό που δόθηκε όσο και για τον τρόπο. Η δευτερογενής αγορά δαιμονοποιήθηκε από τους επικριτές Ηλιάδη, οι οποίοι βλέπουν προμήθειες πίσω από την εξασφάλιση ομολόγων τέλη του 2009.

Η αλήθεια είναι πως η επέκταση μιας τράπεζας δεν είναι αρνητική, φτάνει να αποφέρει ανάλογες αποδόσεις. Για χρόνια η ρωσική Uniastrum περνούσε απαρατήρητη, μέχρι που το καλοκαίρι του 2012 είδε το φως της δημοσιότητας η έκθεση του εσωτερικού ελεγκτή της Τράπεζας Κύπρου, η οποία εντόπιζε πολλές περιπτώσεις κακοδιαχείρισης στη ρωσική τράπεζα. Το ίδιο καλοκαίρι ολόκληρη η Τράπεζα Κύπρου άλλαξε εντελώς πορεία. Ο Ανδρέας Ηλιάδης αποχώρησε από τη θέση του CEO και από τον οργανισμό γενικότερα. Τα ηνία ανέλαβε ο Γιάννης Κυπρή. Η τράπεζα, στο μεταξύ, δεχόταν έντονες επικρίσεις τόσο από αριθμό δικών της στελεχών όσο και από την Κεντρική Τράπεζα, αλλά και το ΑΚΕΛ. Η κακή πορεία της οικονομίας, που χτύπησε και το χρηματοπιστωτικό τομέα, έφερε εμφύλιο πόλεμο στην Τράπεζα Κύπρου.

Κάθοδος Ριμπολόβλεφ

Έχοντας κερδίσει πολλά εκατομμύρια από τη βιομηχανία του, Uralkali, ο Ντιμίτρι Ριμπολόβλεφ έψαχνε, μέσω Ελβετίας, ένα ασφαλή επενδυτικό προορισμό τόσο για τις εταιρείες όσο και για τα κεφάλαιά του. Βρετανός νομικός διεθνούς κύρους, που εργαζόταν σε μεγάλη εταιρεία της Ελβετίας, συμβούλεψε το βαθύπλουτο Ρώσο να μεταφέρει στην Κύπρο τη βάση του. Επέλεξε ένα από τα μεγαλύτερα δικηγορικά γραφεία της Κύπρου και τοποθέτησε σε ένα εμπίστευμα (τραστ) ολόκληρη, σχεδόν, την περιουσία του. Το ψάξιμο για επενδύσεις και στην Κύπρο δεν άργησε να ακολουθήσει, αφού είχε ήδη κάνει τις πρώτες επαφές στη χώρα. Στο μεταξύ, μετά την πώληση της ρωσικής Uralkali, ο Ριμπολόβλεφ κέρδισε δισεκατομμύρια, γεγονός που του έδωσε τη δυνατότητα να ψάξει για επενδύσεις σε διάφορα μέρη του πλανήτη.

Στην Κύπρο, επενδύοντας μισό δισεκατομμύριο για εξασφάλιση του 9,7% της Τράπεζας Κύπρου, κατέστη ένας από τους μεγαλύτερους ξένους επενδυτές στη χώρα. Παλαιότερα είχε ασχοληθεί με τον τομέα των τραπεζών και στη Ρωσία, δίχως όμως επιτυχία. Το 2010 έκανε το βήμα επένδυσης στην Τράπεζα Κύπρου, προσβλέποντας αφενός σε απόδοση της μεγάλης επένδυσής του και αφετέρου στην ανάπτυξη της τράπεζας. Τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν, όμως, όπως ήλπιζε στα δυο χρόνια της διετούς πορείας του στον οργανισμό.

Ο… μυστικός δείπνος

Ένα, περίπου, χρόνο μετά την επένδυση του μισού δισεκατομμυρίου στην Τράπεζα Κύπρου και αφού ο Ριμπολόβλεφ δέχτηκε πιέσεις από τον τότε Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας, Αθανάσιο Ορφανίδη, για να συμμετάσχει στο ΔΣ της Τράπεζας Κύπρου, ο βαθύπλουτος Ρώσος διοργάνωσε ένα δείπνο στο οποίο κρίθηκαν πολλά.

Τον Σεπτέμβριο του 2011 κάλεσε στη θαλαμηγό του, που ήταν αραγμένη έξω από τη μαρίνα του St. Raphael στη Λεμεσό, τους διοικητικούς συμβούλους της Τράπεζας Κύπρου Θεόδωρο Αριστοδήμου, Ανδρέα Αρτέμη και Κωστάκη Σεβέρη. Στο δείπνο προσκλήθηκαν, επίσης, άτομα από τη διευθυντική ομάδα της τράπεζας. Παρόντες ήταν οι Ανδρέας Ηλιάδης, Γιάννης Πεχλιβανίδης και Γιάννης Κυπρή. Όλοι μετέβησαν στο… μυστικό δείπνο με τις συζύγους τους. Αναφέρεται ότι προσκλήθηκαν και οι Βάσος Σιαρλή και Ευδόκιμος Ξενοφώντος, αλλά απάντησαν αρνητικά.

Η ηγετική ομάδα της Τράπεζας Κύπρου με τον Ντιμίτρι Ριμπολόβλεφ και τους συμβούλους του -οικονομικούς και νομικούς - βρέθηκαν στην πολυτελή θαλαμηγό γύρω στις 6 το απόγευμα. Οι δύο πλευρές αποσύρθηκαν σε σαλόνι του σκάφους, με σκοπό να συζητήσουν τα της Τράπεζας Κύπρου. Οι κυρίες των τότε ισχυρών ανδρών της τράπεζας τα έλεγαν σε άλλο σαλόνι. Η συζήτηση για την τράπεζα διήρκησε, περίπου, δύο ώρες. Συζητήθηκαν τα πλάνα του οργανισμού, η κατάσταση όπως τότε διαμορφωνόταν για τον όμιλο και τα σενάρια αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου.

Τι ζήτησε ο Ριμπολόβλεφ

Ο Ντιμίτρι Ριμπολόβλεφ έθεσε δύο βασικά ζητήματα εκείνο το βράδυ: Πρώτον, ήθελε συμμετοχή στο 18μελές ΔΣ της τράπεζας. Δεύτερον, κατέθεσε πρόταση, σύμφωνα με την οποία η Τράπεζα Κύπρου θα μπορούσε να ενισχύσει το μετοχικό της κεφάλαιο μόνο με μετρητά και όχι μέσω μετατροπής ΜΑΕΚ σε μετοχές. Σημειώνεται πως τότε η τράπεζα γνωστοποίησε τις προθέσεις της για ΑΜΚ της τάξης των 600 εκ ευρώ. Ο Ρώσος επενδυτής θεωρούσε πως αυτή η ενίσχυση του κεφαλαίου θα μπορούσε να της φέρει «ζεστό χρήμα» από νέους επενδυτές, κάτι με το οποίο διαφώνησε η ομάδα στελεχών του οργανισμού.

Το δείπνο, πάντως, στη θαλαμηγό ολοκληρώθηκε σε καλό κλίμα και η διοικητική -διευθυντική ομάδα της τράπεζας δεσμεύθηκε να δώσει απαντήσεις στις θέσεις Ριμπολόβλεφ εντός μίας εβδομάδας.

Τι δεν πήρε και γιατί

Έτσι κι και έγινε! Μια εβδομάδα αργότερα ο ίδιος ο Ανδρέας Ηλιάδης επικοινώνησε με την πλευρά Ριμπολόβλεφ, για να δώσει απαντήσεις στις δύο βασικές προτάσεις του Ρώσου επιχειρηματία. Σχετικά με την ΑΜΚ ο διευθύνων σύμβουλος της Τράπεζας Κύπρου σημείωσε ότι ο οργανισμός δεν χρειαζόταν άμεσα νέα κεφάλαια, ενώ για τα μέλη στο ΔΣ, που ζήτησε να έχει ο Ντιμίτρι Ριμπολόβλεφ, απάντησε: «Η Τράπεζα Κύπρου είναι δημοκρατικός οργανισμός και τα όποια μέλη θα εκλεγούν στη γενική συνέλευση του Ιουνίου του 2012».

Τελικά, τα δύο μέλη που πρότεινε η πλευρά Ριμπολόβλεφ δεν έγιναν αποδεκτά από την Τράπεζα Κύπρου. Η ΑΜΚ της τράπεζας απέτυχε, ο οργανισμός τέθηκε υπό κρατική εποπτεία και όλα οδήγησαν στο Μνημόνιο.

Σείεται συθέμελα

Το πρώτο εξάμηνο του 2012 καθόρισε τη μετέπειτα πορεία της Τράπεζας Κύπρου. Ο μεγαλύτερος δανειστής στην Κύπρο απέτυχε να ενισχύσει τα κεφάλαιά του μέσω της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου που επιχείρησε. Βασικός λόγος η μη συμμετοχή του Ριμπολόβλεφ στην ΑΜΚ. Οι οικονομικοί σύμβουλοι του Ρώσου πολυεκατομμυριούχου απέτρεψαν από συμμετοχή στο εγχείρημα, αφού οι μελέτες τους έδειχναν πως η τράπεζα ήταν καταδικασμένη.

Οι εξελίξεις οδήγησαν τον οργανισμό στα χέρια του κράτους, το οποίο για να εξασφαλίσει την ενίσχυση κεφαλαίων της Τράπεζας Κύπρου, οδηγήθηκε με τη σειρά του στην Τρόικα.

Ο πόλεμος από πολλές πλευρές κατά του οργανισμού ήταν έντονος. Ο νέος Διοικητής της Κεντρικής στάθηκε απέναντι από τις τράπεζες της Κύπρου, ιδίως τις δύο μεγάλες. Το ΑΚΕΛ με την προηγούμενη Κυβέρνηση έβαλλαν καθημερινά κατά διαφόρων χειρισμών των τραπεζών τόσο σε σχέση με τις τραπεζικές εργασίες τους όσο και για την εξασφάλιση ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου.

Κατά τη διάρκεια του 2012 χάθηκε, περίπου, 1 δις ευρώ από τις κυπριακές τράπεζες. Η κάθοδος ήταν, πλέον, γεγονός. Την ώρα που η Λαϊκή διαγραφόταν, η Τράπεζα Κύπρου φορτωνόταν με 9 δις. ELA που άντλησε η Λαϊκή, μαζί με καταθέσεις και δάνεια του δεύτερου χρηματοπιστωτικού ιδρύματος της Κύπρου.

Οι αποφάσεις και οι κινήσεις της τελευταίας πενταετίας έχουν οδηγήσει τις τράπεζες ξεχωριστά, το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου ευρύτερα και ολόκληρη την οικονομία στο χείλος της καταστροφής. Καμία τράπεζα, πλέον, δεν ηγείται της οικονομίας και δεν απολαύει της απόλυτης εμπιστοσύνης του κόσμου. Η τραπεζική πίστη χάθηκε μαζί τράπεζες, καταθέσεις, επενδύσεις και σαφώς με τη φήμη του αξιόπιστου χρηματοοικονομικού κέντρου. Πλέον η Κύπρος χρειάζεται μια νέα αρχή και σε τραπεζικό και σε μακροοικονομικό επίπεδο. Τα λάθη του πρόσφατου παρελθόντος επιβάλλεται να αποτελέσουν το φάρο αποφυγής μελλοντικών σκοπέλων.

• Πηγή